مالیات پزشکان یکی از اصلی ترین منابع درآمد دولت ها است به همین دلیل حتی دندانپزشکان و سایر مراکز درمانی نیز ملزم به پرداخت مالیات هستند. مطب ها و درمانگاه ها به عنوان مشاغل آزاد، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد هستند.
مطابق قوانین مالیاتی، نرخ مالیات بر درآمد این مراکز 25 درصد از درآمد خالص تعیین شده است. درآمد خالص نیز برابر با تفاوت بین درآمد ناخالص و هزینه های مجاز طبق قوانین می باشد اما این تمام ماجرا نیست! بیایید صفر تا صد مالیات پزشکان را بررسی کنیم. با ما در سامان محاسبان همراه هستید تا در میان مالیات مشاغل، مالیات پزشکان را بررسی کنیم.
برای محاسبه مالیات پزشکان و دندانپزشکان، ابتدا تمام درآمدهای حاصل از ویزیت بیماران، انجام عمل های جراحی، فروش دارو و سایر خدمات پزشکی جمع آوری می شود سپس هزینه های قابل قبول از آن کسر می گردد. ( هزینه هایی مانند اجاره مطب، حقوق پرسنل، خرید تجهیزات پزشکی، دارو و سایر هزینه های مرتبط با فعالیت پزشکی جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی هستند.)
حالا با کسر هزینه های قابل قبول از درآمد کل، به درآمدی می رسیم که باید مالیات بر آن پرداخت شود. این درآمد را "درآمد مشمول مالیات" می نامیم و بر اساس درآمد مشمول مالیات و قوانین مالیاتی سال 1403، نرخ مالیات مشخص می شود.
به طور کلی، نرخ های مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به صورت پلکانی و بر اساس درآمد مشمول مالیات تعیین می شود.
| بازه درآمد مشمول مالیات پزشکان سالانه (ریال) | نرخ مالیات پزشکان (%) | توضیحات |
| تا 2,000,000,000 | 15 | برای درآمدی تا سقف 200 میلیون تومان، 15 درصد مالیات اعمال می شود. |
| 2,000,000,000 تا 4,000,000,000 | 20 | برای درآمدی بین 200 تا 400میلیون تومان، 20 درصد مالیات اعمال می شود. به عنوان مثال، اگر درآمد مشمول مالیات 280 میلیون تومان باشد، 200 میلیون تومان اول با نرخ 15% و 80 میلیون تومان بعدی با نرخ 20% مالیات محاسبه می شود. |
| بیش از 4,000,000,000 | 25 | برای درآمدی بیش از 400 میلیون تومان، نرخ مالیات 25 درصد خواهد بود. |
بیایید در نظر بگیریم که درآمد یک پزشک در سال 1403، 800 میلیون تومان باشد و هزینه های قابل قبول او 200 میلیون تومان باشد.
در نظر داشته باشید که پزشکان باید تا پایان تیرماه هر سال، اظهارنامه مالیاتی خود را از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. همانطور که گفتیم، تمامی پزشکان ملزم به استفاده از دستگاه کارت خوان متصل به سامانه مالیاتی هستند و ضمناً ثبت تمامی تراکنش ها در سامانه مؤدیان الزامی است.
محاسبه دقیق مالیات پزشکان به عوامل مختلفی از جمله میزان درآمد، هزینه های قابل قبول و نرخ های مالیاتی مصوب بستگی دارد. برای محاسبه دقیق مالیات، توصیه می شود از مشاوره حسابداران متخصص در امور مالیاتی استفاده شود.
مهمترین هزینه های قابل قبول برای پزشکان:
برای شروع فعالیت حرفه ای و پرداخت مالیات، پزشکان و دندانپزشکان موظفند ظرف چهار ماه از آغاز فعالیت خود، نسبت به ثبت نام در سامانه عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی (withholding.tax.gov.ir) اقدام نمایند. این فرآیند به صورت الکترونیکی و بدون نیاز به حضور فرد انجام می شود.
دقت داشته باشید که حتی در صورتی که پزشک یا دندانپزشک در چندین محل فعالیت داشته باشد، تنها یک ثبت نام برای وی انجام می شود، همچنین در صورتی که پزشک به تنهایی فعالیت کند، ثبت نام به صورت انفرادی و در صورت داشتن شریک، ثبت نام به صورت مشارکت انجام می شود.
البته تا کنون شماره اقتصادی جدیدی برای پزشکان صادر نشده است و از همین رو، پزشکان باید از شماره ملی یا شناسه مشارکت مدنی خود استفاده نمایند.
نکته بسیار مهم : طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده، خدمات درمانی، تشخیصی و پیشگیری از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. بنابراین، پزشکان در زمان ثبت نام باید گزینه "من مشمول ارزش افزوده نمی باشم" را انتخاب نمایند.
گروه های مالیاتی به دسته هایی گفته می شود که مشاغل مختلف بر اساس حجم فعالیت، نوع درآمد و پیچیدگی عملیات مالی خود در آن ها طبقه بندی می شوند. این طبقه بندی به این دلیل انجام می شود که تکالیف مالیاتی هر گروه با توجه به ویژگی های آن مشخص شود. به عبارت دیگر، هر گروه مالیاتی قوانین و مقرراتی خاص خود را دارد.
در ایران، معمولاً سه گروه مالیاتی اصلی وجود دارد:
پزشکان و دندانپزشکانی که دارای مطب، کلینیک یا بیمارستان هستند، معمولاً در گروه اول مالیاتی قرار می گیرند. دلیل این قرارگیری، حجم بالای فعالیت، تنوع خدمات ارائه شده و نیاز به نگهداری دفاتر دقیق برای ثبت درآمدها و هزینه های مختلف است.
دلیل قرار گیری در گروه اول این است که مطب ها، کلینیک ها و بیمارستان ها معمولاً تعداد زیادی مراجعه کننده دارند و حجم تراکنش های مالی آن ها بالاست و خدمات پزشکی و دندانپزشکی تنوع بسیار زیادی دارند و هر یک از این خدمات ممکن است تعرفه و هزینه های متفاوتی داشته باشد.
تکالیف پزشکان و دندانپزشکان در گروه اول این است که نگهداری دفاتر روزنامه و کل را بدقت انجام دهند؛ این دفاتر به ترتیب وقوع رویدادهای مالی و به صورت روزانه یا ماهانه ثبت می شوند، ممکن است بسته به نوع فعالیت، دفاتر دیگری مانند دفتر کمک هزینه ها، دفتر دارایی ها و ... نیز مورد نیاز باشد.
در پایان هر سال مالیاتی، پزشکان و دندانپزشکان موظف به تنظیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند که پس از محاسبه مالیات، مبلغ مشخص شده باید در موعد مقرر پرداخت شود.
خوب است بدانید، طبق قوانین مالیاتی، کلیه پزشکان و دندانپزشکان مکلف به نصب و استفاده از دستگاه کارت خوان هستند. این امر به شفافیت تراکنش های مالی و محاسبه دقیق مالیات کمک می کند.
مالیات تکلیفی پزشکان نوعی مالیات غیرمستقیم است که بر اساس قانون بودجه سال 1403 وضع شده و به موجب آن، مراکز درمانی موظف هستند 10 درصد از حق الزحمه پزشکان را به عنوان مالیات علی الحساب کسر کرده و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز نمایند.
هدف اصلی از وضع مالیات تکلیفی برای پزشکان، شفاف سازی درآمدهای پزشکان و بهبود فرآیند وصول مالیات است. با این روش، بخشی از مالیات پزشکان به صورت پیش پرداخت و قبل از پایان سال مالیاتی وصول می شود، بنابراین مراکز درمانی (بیمارستان ها، کلینیک ها و...) موظفند قبل از پرداخت حق الزحمه به پزشک، مبلغ 10 درصد آن را به عنوان مالیات تکلیفی کسر کنند و مبلغ کسر شده باید به نام پزشک و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز شود.
مراکز درمانی معمولاً یک ماه پس از دریافت وجه از بیماران یا بیمه ها، موظف به پرداخت مالیات تکلیفی هستند.
شاید بپرسید چه پزشکانی مشمول مالیات تکلیفی هستند؟ تمام پزشکان شاغل در مراکز درمانی، شامل پزشکان تمام وقت، پزشکان پاره وقت و پزشکان متخصص، همچنین پزشکانی که با بیمارستان ها یا مراکز درمانی قرارداد همکاری دارند نیز مشمول این مالیات هستند.
و سوال پر تکرار بعدی پزشکان : چه درآمدهایی مشمول مالیات تکلیفی است؟ تمام درآمدهای حاصل از ارائه خدمات پزشکی شامل ویزیت، جراحی، مشاوره و سایر خدمات و همچنین درآمد حاصل از فروش دارو و تجهیزات پزشکی، در صورتی که پزشک به صورت مستقیم دارو یا تجهیزات پزشکی را به بیماران خود بفروشد، درآمد حاصل از این فروش نیز مشمول مالیات تکلیفی خواهد بود.
اما استثنا همه وجود دارد، درآمد حاصل از اجاره مطب یعنی هر درآمدی که پزشک از اجاره مطب خود کسب می کند، مشمول مالیات تکلیفی نیست، درآمد حاصل از تدریس در دانشگاه ها یا موسسات آموزشی نیز مشمول مالیات تکلیفی نخواهد بود.
برای اینکه تفاوت مالیات تکلیفی و مالیات عملکرد( مالیات بر درآمد ) را بدانید باید بگوییم مالیات تکلیفی نوعی مالیات پیش پرداخت است که توسط مرکز درمانی کسر و پرداخت می شود اما مالیات عملکرد مالیاتی است که پزشک بر اساس درآمد سالانه خود و با توجه به قوانین مالیاتی، محاسبه و پرداخت می کند.
مطابق بند ح تبصره 15 قانون بودجه 1403، در صورتی که پزشکان از پایانه فروشگاهی با قابلیت درج مشخصات کالا و هویت خریدار استفاده کنند، می‌توانند از معافیت مالیاتی به مبلغ 1,440,000,000 ریال بهره‌مند شوند. به این دسته از پزشکان، "مودیان قانونمند" گفته می‌شود.
همجنین براساس بخشنامه 16635 سازمان مالیاتی، پزشکان می‌توانند برای هر منبع درآمد خود از یک معافیت مالیاتی استفاده کنند. به عنوان مثال، اگر پزشکی هم در یک مرکز درمانی مشغول به کار باشد و هم مطب خصوصی داشته باشد، می‌تواند هم از معافیت ماده 84 (معافیت برای کارمندان) و هم از معافیت ماده 101 (معافیت برای مودیان قانونمند) استفاده کند.
البته هر پزشک در طول یک سال تنها می‌تواند از یک معافیت مالیاتی موضوع ماده 101 استفاده کند و پزشکانی که به صورت مشارکتی با دیگران فعالیت می‌کنند، حداکثر می‌توانند از دو معافیت مالیاتی موضوع ماده 101 در طول سال استفاده کنند.
بر اساس ماده 148 قانون مالیات های مستقیم، هزینه های زیر قابل کسر از درآمد کلینیک ها و درمانگاه ها هستند:
درمانگاه ها و کلینیک هایی که خدمات رایگان به اقشار کم درآمد ارائه می کنند، از معافیت های مالیاتی برخوردارند. فعالیت در مناطق آزاد تجاری و مناطق محروم معافیت های بیشتری به همراه دارد.
عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی جریمه ای معادل 30% مالیات متعلقه برای پزشکان به همراه دارد و همچنین عدم استفاده از کارت خوان یا ثبت اطلاعات در سامانه مؤدیان، جریمه ای معادل 10% درآمد اعلام نشده را بر پزشکان تحمیل خواهد کرد، پرداخت با تأخیر مالیات شامل جریمه دیرکرد است که به ازای هر ماه 2.5%. به مالیات پزشکان خواهد افزود!
و اما مشوق ها؛ پرداخت به موقع مالیات سبب دریافت تخفیف های 5 تا 10 درصدی در مالیات متعلقه می شود و ارتقای شفافیت مالیاتی هم امکان بهره مندی از معافیت های بیشتر را به همراه خواهد داشت.
جدول ضرایب مالیاتی پزشکان، بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده 121 قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم می‌شود. این ضرایب، مبنای محاسبه درآمد مشمول مالیات در مواردی است که پزشک اظهارنامه ارائه نکرده یا درآمد وی به درستی ثبت نشده باشد. در این شرایط، ضریب مالیاتی به درآمد ناخالص یا فروش کل اعمال می‌شود تا درآمد مشمول مالیات مشخص شود.
دانلود جدول ضرایب مالیاتی پزشکان
جدول ضرایب مالیاتی پزشکان بر اساس تخصص
| تخصص | ضریب مالیاتی (%) |
| پزشکان عمومی | 15% تا 20% |
| پزشکان متخصص | 20% تا 25% |
| پزشکان فوق تخصص | 25% تا 30% |
| جراحان عمومی | 20% تا 30% |
| جراحان فوق تخصص | 25% تا 35% |
| دندانپزشکان | 20% تا 25% |
| داروسازان | 15% تا 20% |
| دامپزشکان | 10% تا 15% |
| متخصصان رادیولوژی | 20% تا 30% |
| متخصصان آزمایشگاه | 15% تا 20% |
| متخصصان بیهوشی | 20% تا 25% |
| روانپزشکان | 20% تا 25% |
| متخصصان پوست و زیبایی | 25% تا 35% |
| متخصصان زنان و زایمان | 25% تا 30% |
