ممنوع الخروجی مالیاتی وضعیتی است که در آن فرد به دلیل عدم پرداخت مالیات، اجازه خروج از کشور را ندارد. این ممنوعیت در راستای ضمانت اجرای قوانین مالیاتی و الزام افراد به پرداخت مالیات اعمال می‌شود. ممنوع الخروجی مالیاتی توسط دادستان انتظامی مالیاتی صادر می‌شود و تا زمانی که بدهی مالیاتی فرد تسویه نشود، ادامه خواهد داشت.
در حقیقت ممنوع الخروجی مالیاتی یکی از ابزارهای قانونی در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور برای الزام افراد حقیقی و حقوقی به پرداخت بدهی‌های مالیاتی معوق است. این اقدام حقوقی در چارچوب قوانین و مقررات مالیاتی انجام می‌گیرد و دارای مراحل و شرایط مشخصی است که در حسابداری مالیاتی تعریف می شود.
در ادامه، فرآیند اعمال حکم ممنوع الخروجی مالیاتی و مواد قانونی مرتبط به تفصیل توضیح داده می‌شود، نکته مهمی که باید بدانید این است که فرد ممنوع الخروج مالیاتی، هیچ گونه ابلاغیه ای مبنی بر این رخداد دریافت نمیکند و در هنگامی که در فرودگاه مدارک وی برای پرواز بررسی می شود، متوجه ممنوع الخروج بودن خود خواهد شد مگر اینکه از قبل این موضوع را استعلام کرده باشد!
اگر شما فکر می کنید دچار ممنوع الخروجی مالیاتی شده اید حتما از کارشناسان ما در شرکت حسابداری سامان محاسبان مشورت بگیرید.
برخی بر این باورند که عدد و رقم مالیات آنها باید بسیار بالا باشد تا منجر به ممنوع الخروجی شود اما گاه اینگونه نیست، در این زمینه بایستی قوانین مربوط را بدانید تا آگاهانه تر عمل کنید.
بدهی معوق همان مبلغی است که مودی موظف به پرداخت آن بوده اما در موعد مقرر پرداخت نکرده و حالا منجر به ممنوع الخروجی وی شده است. این بدهی می تواند شامل مالیات های مستقیم (مانند مالیات بر درآمد)، مالیات های غیرمستقیم (مانند مالیات بر ارزش افزوده) و جریمه های ناشی از تأخیر در پرداخت باشد.
سازمان امور مالیاتی معمولاً یک حداقل مبلغ بدهی را برای اعمال ممنوع الخرجی تعیین می کند. این مبلغ بسته به نوع مالیات و شرایط اقتصادی کشور متغیر است.
فرض کنید شخصی که یک فروشگاه کوچک دارد، به مدت دو سال مالیات بر ارزش افزوده خود را پرداخت نکرده است. مبلغ این بدهی به همراه جریمه ها به رقمی قابل توجه رسیده است. در این صورت، سازمان امور مالیاتی می تواند با توجه به میزان بدهی و عدم پرداخت در موعد مقرر، درخواست ممنوع الخرجی این شخص را مطرح کند.
سازمان امور مالیاتی پس از تشخیص بدهی، به مودی مهلت مشخصی برای پرداخت بدهی می دهد. این مهلت معمولاً در اخطاریه های رسمی به مودی اعلام می شود.
در برخی موارد، با درخواست مودی و به تشخیص سازمان امور مالیاتی، مهلت پرداخت ممکن است تمدید شود. اما این تمدید مشروط به ارائه تضمین های لازم از سوی مودی است.
در مثال قبلی، فرض کنید سازمان امور مالیاتی به شخص مذکور دو ماه مهلت داده تا بدهی خود را پرداخت کند. اما این شخص در مهلت تعیین شده اقدام به پرداخت نکرده است. در این صورت، شرط عدم پرداخت بدهی در مهلت قانونی نیز محقق شده است.
مودیان مالیاتی حق دارند به میزان بدهی تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی اعتراض کنند. این اعتراض باید بر اساس دلایل قانونی و مستندات معتبر باشد، اعتراض های بی مورد و بدون دلیل قانونی، به عنوان مانعی برای اجرای قانون تلقی می شود و نمی تواند مانع از اعمال ممنوع الخرجی شود.
اگر شخص مذکور ادعا کند که اشتباهی در محاسبه بدهی او صورت گرفته است، می تواند به این موضوع اعتراض کند. اما اگر اعتراض او فاقد دلیل قانونی باشد و سازمان امور مالیاتی نیز ادعای او را رد کند، این اعتراض نمی تواند مانع از اعمال ممنوع الخرجی شود.
مرحله اول: شناسایی بدهکار مالیاتی
سازمان امور مالیاتی ابتدا بدهکاران مالیاتی را شناسایی می کند. بدهکار مالیاتی ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی باشد که بدهی وی پس از طی مراحل قانونی و اعتراضات احتمالی، قطعی شده باشد. میزان بدهی برای اعمال ممنوع الخروجی معمولاً بیش از 500 میلیون تومان است، اما این رقم ممکن است در موارد خاص تغییر کند.
مرحله دوم: استعلام اموال و دارایی ها
دادستان انتظامی مالیاتی مطابق ماده 211 قانون مالیات های مستقیم، می تواند نسبت به شناسایی و توقیف اموال و دارایی های بدهکار اقدام کند. این استعلام شامل حساب های بانکی، اموال غیرمنقول (مانند ملک) و سایر دارایی های ثبت شده است.
مرحله سوم: ارسال اخطاریه به بدهکار
مطابق ماده 218 قانون مالیات های مستقیم، پیش از اعمال ممنوع الخروجی، اخطاریه ای برای بدهکار ارسال می شود. در این اخطاریه به فرد مهلت داده می شود ظرف یک ماه نسبت به پرداخت بدهی یا معرفی اموال خود اقدام کند.
مرحله چهارم: صدور درخواست ممنوع الخروجی
در صورت عدم اقدام بدهکار در مهلت تعیین شده، دادستان انتظامی مالیاتی مطابق ماده 202 از معاونت دادستان کل کشور درخواست صدور حکم ممنوع الخروجی را ارائه می کند.
مرحله پنجم: ابلاغ حکم ممنوع الخروجی
پس از بررسی و تأیید درخواست، معاونت دادستانی کل کشور حکم ممنوع الخروجی را به اداره گذرنامه ابلاغ می کند. این حکم طبق قانون به شخص بدهکار ابلاغ نمی شود و وی تنها با استعلام ممنوع الخروجی خود می تواند از این موضوع مطلع شود.
سقف بدهی مالیاتی اینگونه تعریف می شود:
برای درک بهتر این موضوع ، فرض کنید یک شرکت تولیدی سرمایه ثبت شده ای به ارزش ۱۰ میلیارد تومان دارد. اگر بدهی مالیاتی این شرکت به ۲ میلیارد تومان برسد، از آنجایی که این مبلغ کمتر از ۲۰ درصد سرمایه ثبت شده است، مدیران شرکت ممنوع الخروج نمی شوند. اما اگر بدهی به ۲.۱ میلیارد تومان افزایش یابد، از آنجایی که از ۲۰ درصد سرمایه ثبت شده بیشتر است، مدیران شرکت ممکن است ممنوع الخروج شوند.
یا در مثالی دیگر ، یک شرکت مشاوره با سرمایه ثبت شده ۵ میلیارد تومان، اگر بدهی مالیاتی آن به ۵۰۰ میلیون تومان برسد (که کمتر از ۱۰ درصد سرمایه ثبت شده است)، ممنوع‌الخروج نمی‌شود. اما اگر بدهی به ۵۵۰ میلیون تومان برسد، از آنجایی که از ۱۰ درصد سرمایه ثبت شده بیشتر است، مدیران شرکت ممکن است ممنوع‌الخروج شوند.
برای استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی، می‌توانید به صورت حضوری به اداره کل امور مالیاتی محل سکونت خود مراجعه کنید یا به صورت اینترنتی از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی اقدام کنید.
نحوه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی به دو روش حضوری و اینترنتی امکان‌پذیر است.
برای استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی به روش حضوری، باید به اداره کل امور مالیاتی محل سکونت خود مراجعه کنید و مدارک زیر را ارائه دهید:
پس از بررسی مدارک شما، در صورت ممنوع الخروج بودن، به شما اطلاع داده خواهد شد.
برای استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی با کد ملی به روش اینترنتی، باید به سامانه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی مراجعه کنید. این سامانه توسط سازمان امور مالیاتی کشور طراحی و راه‌اندازی شده است.
برای استفاده از این سامانه جهت بررسی ممنوع الخروجی مالیاتی با کد ملی، باید مراحل زیر را طی کنید:
در صورتی که کد ملی شما در سامانه ثبت نشده باشد، امکان استعلام وجود ندارد. در این صورت، باید به صورت حضوری به اداره کل امور مالیاتی محل سکونت خود مراجعه کنید.
برای رفع ممنوع الخروجی مالیاتی، باید بدهی مالیاتی خود را پرداخت کنید. در صورتی که بدهی مالیاتی شما کمتر از سقف تعیین شده باشد، می‌توانید با پرداخت جریمه، ممنوع الخروجی خود را رفع کنید.
| راهکار | توضیح |
| پرداخت به موقع مالیات‌ها | مهم‌ترین و اساسی‌ترین راهکار برای جلوگیری از ممنوع‌الخروجی، پرداخت به موقع مالیات‌ها در موعد مقرر است. |
| محاسبه دقیق مالیات | با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری و مشاوره با متخصصان مالیاتی، مالیات خود را به دقت محاسبه کنید تا از پرداخت مازاد یا کمبود مالیات جلوگیری شود. |
| نگهداری دقیق اسناد مالی | تمام اسناد مالی مربوط به فعالیت‌های اقتصادی خود را به مدت حداقل ۵ سال نگهداری کنید تا در صورت نیاز به آنها دسترسی داشته باشید. |
| اعلام تغییرات به سازمان امور مالیاتی | هرگونه تغییر در وضعیت مالی یا فعالیت‌های اقتصادی خود را در اسرع وقت به سازمان امور مالیاتی اطلاع دهید. |
| مشاوره با متخصص مالیاتی | برای اطمینان از رعایت قوانین مالیاتی و جلوگیری از اشتباهات، به طور مرتب با یک متخصص مالیاتی مشورت کنید. |
| پیگیری پرونده مالیاتی | به صورت دوره‌ای پرونده مالیاتی خود را پیگیری کنید و از وضعیت بدهی‌های خود مطلع باشید. |
| توجه به اخطاریه‌های مالیاتی | در صورت دریافت هرگونه اخطاریه از سوی سازمان امور مالیاتی، به آن توجه جدی کرده و در اسرع وقت به آن پاسخ دهید. |
| تقسیط بدهی (در صورت امکان) | اگر قادر به پرداخت یکجا بدهی خود نیستید، با سازمان امور مالیاتی مذاکره کنید تا امکان تقسیط بدهی برای شما فراهم شود. |
| بستن حساب‌های بانکی مشکوک | حساب‌های بانکی که فعالیت مشکوکی در آنها مشاهده می‌شود، ممکن است منجر به توقیف اموال و ممنوع‌الخروج شوند. |
| اطلاع از تغییرات قوانین مالیاتی | با مطالعه قوانین و مقررات مالیاتی و اطلاع از تغییرات آنها، از بروز مشکلات جلوگیری کنید. |
ممنوع الخروجی مالیاتی، یک اقدام قانونی است که در صورت عدم پرداخت بدهی های مالیاتی به موقع اعمال می شود. این محدودیت می تواند عواقب جدی برای فرد یا شرکت بدهکار داشته باشد. در ادامه به برخی از مهم ترین عواقب ممنوع الخروجی مالیاتی اشاره خواهیم کرد:
عواقب شخصی :
عواقب تجاری
در صورتی که بدهکار مالیاتی، نسبت به حکم ممنوع الخروجی خود اقدام نکند، مشمول مجازات‌های زیر خواهد شد:
