نحوه دریافت شناسه کالا و خدمات

از زمانی که قانون پایانه ‌های فروشگاهی و سامانه مودیان تصویب و اجرایی شد و الزامات جدیدی را برای کسب ‌و کارها ایجاد کرد، استفاده از شناسه کالا و خدمات در صورتحساب ‌های الکترونیکی هم از اول دی ماه سال 1402 اجباری شد، نحوه دریافت شناسه کالا و خدمات و شرایط و الزامات دقیق هر شناسه را در این مقاله بررسی می کنیم تا بدانید چه کسانی و برای چه کالا ها و خدماتی، چه نوع شناسه ای باید دریافت کنند، با ما همراه باشید و آگاهی خود در این زمینه را افزایش دهید.

راه‌اندازی سامانه مودیان به عنوان بستری برای مدیریت اطلاعات مالیاتی و تبادل الکترونیکی داده‌ ها، نقش مهمی در روند تعیین و پرداخت مالیات در کشور داشته است، این سامانه با هدف شفاف ‌سازی فرآیندهای مالیاتی، کاهش فرار مالیاتی و تسهیل ارتباطات بین مودیان و سازمان امور مالیاتی راه‌اندازی شده است.

در سامانه مودیان، اطلاعات متنوعی از جمله اطلاعات مودی، اطلاعات تراکنش‌ های مالی، اطلاعات مربوط به کالاها و خدمات، صورتحساب ‌های الکترونیکی و … ثبت می‌شود. این اطلاعات به صورت لحظه ‌ای به روزرسانی شده و در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد، اگر در فکراستفاده از روش های کاهش مالیات خود هستید بهتر است با این سامانه و همچنین قوانین مالیاتی بیشتر آشنا شوید.

شناسه کالا و خدمات چیست؟

شناسه کالا و خدمات، یک کد منحصر به فرد است که به هر کالا یا خدمتی اختصاص داده می‌شود. این کد مانند یک شناسنامه برای آن کالا یا خدمت عمل می‌کند و اطلاعات مهمی را در مورد آن در اختیار قرار می‌دهد. طبق موضوع ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، شناسه کالا به عنوان یک زبان مشترک بین سیستم‌ های مختلف در تجارت الکترونیک عمل می‌کند. با استفاده از این شناسه، می‌توان اطلاعات دقیق و جامعی در مورد کالا به مشتریان ارائه کرد.

شناسه کالا در واقع ماهیت کالا را هم شرح می دهد و معمولا شامل نوع کالا، جنس، واحد شمارش، مدل و حتی نام تجاری آن کالا است. این شناسه ممکن است بصورت داخلی تعیین شود و ممکن است از شناسه های GTIN  بین المللی استفاده گردد.

شناسه کالا و خدمات را چه ارگانی تعیین و ارائه می کند؟ در بیشتر کشورها سازمان ها و اداره های استاندارد متولی ارائه کدهای کالا هستند اما در ایران،  وزارت امور اقتصاد و دارایی با وزارت صمت ( صنعت، معدن و تجارت) توافق کرده اند که مرجع تعیین و ارائه شناسه کالا و خدمات، سامانه مودیان وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) باشد.

شناسه خدمات، مشابه شناسه کالا، یک کد یکتا است که به هر نوع خدمت اختصاص داده می‌شود. این کد شامل اطلاعاتی نظیر نوع خدمت، ارائه‌دهنده، و شرایط ارائه آن است. شناسه خدمات به شرکت‌ها و مشتریان کمک می‌کند تا خدمات مختلف را به راحتی شناسایی و ارزیابی کنند. همچنین، این کدها در سیستم‌های مدیریتی و حسابداری نیز بسیار کاربرد دارند.

تفاوت بین شناسه کالا و شناسه خدمات چیست؟ شناسه کالا به محصولات فیزیکی اختصاص داده می‌شود، در حالی که شناسه خدمات برای خدمات غیر مادی و سرویس‌ ها استفاده می‌شود. هر دو شناسه به منظور شناسایی، پیگیری، و مدیریت بهتر فعالیت های مودیان طراحی شده‌اند.

 اما ارتباط سامانه مودیان و شناسه کالا و خدمات چیست؟ شناسه کالا و خدمات به عنوان یک عنصر مهم در سامانه مودیان عمل می‌کند. این شناسه یک کد منحصر به فرد است که به هر کالا یا خدمتی اختصاص داده می‌شود و در تمامی مراحل زنجیره تامین از تولید تا فروش همراه آن کالا یا خدمت است و همین موضوع سبب کاهش فرار مالیاتی می شود. با استفاده از شناسه کالا و خدمات، می‌توان هر کالا یا خدمتی را به طور دقیق شناسایی کرده و از اشتباهات در ثبت و گزارش ‌دهی جلوگیری کرد.

همچنین شناسه کالا و خدمات در محاسبه دقیق مالیات بر ارزش افزوده و سایر مالیات‌ها نقش مهمی دارد. سازمان امور مالیاتی به این وسیله می تواند بر فعالیت‌ های مودیان به صورت دقیق نظارت کرده و از تخلفات مالیاتی هم جلوگیری کند.

البته شناسه کالا و خدمات می‌تواند با سایر سامانه ‌های مرتبط مانند سامانه گمرک، سامانه تجارت الکترونیک و … یکپارچه شود و اطلاعات را به صورت خودکار مبادله کند. در کل، شناسه کالا و خدمات به عنوان یک ابزار قدرتمند، به بهبود کارایی و شفافیت در فرآیندهای مختلف اقتصادی کمک می‌کند.

چه کسانی نیاز است شناسه اختصاصی کالا را از سامانه مودیان را دریافت کنند؟ هر فرد حقیقی و حقوقی که بخواهد کالاهایی را وارد یا تولید کند، حتما باید از طریق سامانه جامع تجارت www.ntsw.ir اقدام به ثبت آن کالا کند و شناسه اختصاصی کالا را دریافت نماید.

همچنین تمام افرادی که در سامانه مودیان، اقدام به ثبت صورت حساب الکترونیکی می کنند، کالایی که در این سامانه وارد می کنند باید دارای شناسه کالاهای خود باشد. بنابراین افرادی که صرفاً اقدام به خرید و فروش کالا می کنند از انجا که این کالا قبلا یا توسط شخصی وارد شده و یا تولید شده و برای آن کالا شناسه اختصاصی ثبت شده است می توانند از همان شناسه بهره برده و نیاز نیست شناسه کالای اختصاصی دریافت کنند.

حال  اگر کالایی شناسه اختصاصی نداشت، برای ثبت آن در سامانه مودیان چه باید کرد؟ یا باید آن کالا را با به عنوان کالای عمومی ثبت کنید در این صورت، شناسه کالا بر اساس سیستم شناسایی کالاهای عمومی در سایت قرار می گیرد که برای کالایی که هچنان شناسه اختصاصی برایشان تعریف نشده راه مناسبی است و همچنین می توانید از شناسه هاس عمومی کالا بهره ببرید ، چنانچه کالای مد نظر شما بارکد دارد، می توانید با شناسه های عمومی آن را در سامانه مودیان ثبت نمایید.

مراحل دریافت شناسه کالا و خدمات

در سامانه تجارت ایران به آدرس ntsw.ir  ثبت نام کرده و لاگین کنید ( وارد شوید)  به سربرگ استعلامات رفته، اسناد تجارت داخلی را برگزینید. در سمت راست صفحه، گزینه استعلام شناسه کالا ، قابل رویت است، ان را انتخاب کرده و در باکس محصولات مدل را انتخاب کنید، مدل محصول مورد نظر را وارد کنید، یک مسئله ریاضی آسان به نمایش در خواهد آمد، انرا حل کنید و سپس گزینه جستجو را کلیک کرده و منتظر دیدن نتیجه باشید.

در صورتی که محصولی ثبت شده و به آن شناسه کالا اختصاص داده شده باشد، می توانید اطلاعات مربوط به آن شناسه کالا را ببینید و همچنین می‌توانید شناسه را هنگام درج محصول اضافه کنید.

دقت داشته باشید محصول نمایش داده شده با تمام مشخصات محصول شما مطابقت داشته باشد.

عملیات دیگر، مطابقت دادن شناسه کالا با شناسه موجود در سامانه تجارت ایران است، یعنی شما کالایی دارید و می خواهید شناسه آن را با شناسه سامانه چک کنید، پس وارد وب‌سایت https://www.ntsw.ir  شده و در بخش شناسه کالا در سرفصل استعلامات، کد شناسه کالا را وارد کرده و بعد از ورود کد امنیتی نمایش داده شده گزینه استعلام را کلیک کنید. حالا شناسه وارد شما در سایت بررسی می شود و اطلاعات کالا به نمایش در می آید که می توانید صحت اطلاعات کالای خود را بررسی نمایید.

اگر موفق نشدید شناسه کالای تعریف شده ای برای کالا و خدمات خود بیابید بایستی اقدام به ثبت کالا و دریافت شناسه کالا نمایید. دقت کنید که کد شناسه کالا یک عدد 13 رقمی است.

شناسه عمومی و شناسه اختصاصی کالا

مودیان می توانند به جای دریاف شناسه اختصاصی برای کالاها از شناسه های عمومی که از قبل برای بسیاری از کالاها توسط سازمان مالیاتی و سازمان صنعت، معدن و تجارت تعریف شده استفاده کنند.

در واقع هدف سازمان امور مالیاتی تسهیل ارسال صورت حساب الکترونیکی است بنابراین، تلاش کرده شرایطی را مهیا کند که اگر مودیان به هر دلیل موفق به دریافت شناسه اختصاصی نشوند، بتوانند از شناسه عمومی استفاده کنند، لیست شناسه های عمومی را در  stuffid.tax.gov  خواهید یافت!

شناسه عمومی کالا هم عددی یکتا و 13 رقمی است که در جهان اعتبار دارد، این عدد معمولا دارای بارکد هم هست که شناسه کشور، نام تولید کننده، واحد شمارش کالا و سایر مشخصات را در بر دارد.

اگر نام کالا در لیست شناسه های عمومی نبود باید چکار کرد؟ در این صورت به آدرس portal.gs1-ir.org/account/login رفته و با ثبت نام در سایت مراحل دریافت شناسه را طی کنید.

برای شناسه خدمات هم دو نوع اختصاصی و عمومی تعریف شده اما متاسفانه لیست شناسه های عمومی خدمات بسیار محدود و ناقص است و شما احتمالاً شرح خدمات خود را نخواهید یافت و باید شناسه خدمات اختصاصی بگیرید، برای بررسی وجود یا عدم وجود شناسه عمومی خدمات به سایت www.stuffid.tax.gov.ir و برای ثبت و دریافت کد اختصاصی خدمات به ادرس   www.portal.gs1-ir.orgبروید.

شیوه های پشتیبانی دریافت شناسه کالا و خدمات

اگر مودیان، سوالات و ابهاماتی در خصوص دریافت شناسه کالا و خدمات دارند می توانند با سامانه 124 که سامانه پشتیبانی وزارت صنعت، معدن و تجارت است در تماس باشند، همچنین می توانند با ورود به سامانه جامع تجارت ایران و انتخاب دکمه ثبت و پیگیری مشکل، درخواست و سوال خود را مطرح نمایند و یا با نامه نگاری رسمی و مکاتبه با دفاتر وزارت صمت، به پاسخ سوالات و اشکالات خود برسند.

همچنین شیوه ای سریع برای دریافت شناسه خدمات اختصاصی وجود دارد که علاوه بر مراجعه به سایت www.portal.gs1-ir.org شما می توانید با نمایندگان مرکز ملی شماره گذاری در استان محل سکونت خود تماس بگیرید و شناسه خدمات مورد نظرتان را سوال کنید، اشخاص وارد کننده و تولید کننده و یا ارائه دهندگان خدمات که کالاها و خدمات خود را به ثبت می رسانند، این نمایندگی را تعیین می کنند و لیست این نمایندگی ها و شماره تماس آن ها را می توانید در سایت های وزارت صمت و وزارت دارایی بیابید.

برای اینکه خلاصه ای از ادرس سایت ها را داشته باشید :

stuffid.tax.gov.ir : شناسه کالای عمومی از طریق فایل اکسل

 ntsw.ir : شناسه کالای اختصاصی از طریق سامانه

 portal.gs1-ir.org  : شناسه خدمات عمومی و اختصاصی نیز از طریق سامانه 

نکته مهم : استفاده از شناسه کالایی عمومی، برای کالاهایی که در سامانه جامع تجارت ایران کدگذاری و اعلام نشده‌اند، فقط به صورت موقتی مجاز و ممکن است و مودیان حتما بایستی از بخش “راهنمای درخواست ایجاد سرفصل در سامانه شناسه کالا”، درخواست کالایی مطابق با کالای خود را جهت اخذ شناسه کالا ارسال کنند.

مزایا و معایب تعریف شناسه کالا و خدمات

گفتیم که تعریف شناسه کالا و خدمات، یک رویکرد استراتژیک برای شناسایی، ردیابی و مدیریت کالاها و خدمات در زنجیره تامین است. این شناسه‌ها، مزایای متعددی را به همراه دارند.

برای کسب ‌و کارها:

با استفاده از شناسه‌های کالا و خدمات، می‌توان به سرعت و دقت بالایی به اطلاعات مربوط به هر محصول دسترسی پیدا کرد و عملیات تهیه و ارسال صورتحساب الکترونیک را بهینه کرد، همچنین شناسه‌های کالا و خدمات، امکان ورود اطلاعات به صورت خودکار را فراهم کرده و از بروز خطاهای انسانی در فرایندهای مختلف جلوگیری می‌کنند.

در تجارت الکترونیک، شناسه کالا و خدمات به عنوان یک زبان مشترک بین سیستم‌های مختلف عمل کرده و تبادل اطلاعات را تسهیل می‌کند. با استفاده از شناسه‌های استاندارد، می‌توان داده‌های مربوط به کالاها و خدمات را یکپارچه کرده و کیفیت آن‌ها را بهبود بخشید.

برای مصرف‌ کننده:

مصرف‌ کنندگان می‌توانند با استفاده از شناسه کالا و خدمات، اطلاعات دقیق و جامعی در مورد محصولات مورد نظر خود به دست آورند، شناسه کالا و خدمات به مصرف‌ کنندگان کمک می‌ کند تا محصولات با کیفیت و اصیل را شناسایی کرده و از خرید محصولات تقلبی جلوگیری کنند.

برای دولت و سازمان‌ها:

با استفاده از شناسه کالا و خدمات می‌توان فرآیندهای مالیاتی را شفاف ‌تر کرده و از فرار مالیاتی جلوگیری کرد. شناسه کالا و خدمات به دولت کمک می‌کند تا بر بازار کالا و خدمات نظارت دقیق‌تری داشته باشد و از ورود کالاهای قاچاق و تقلبی جلوگیری کند.

همچنین شناسه ‌های استاندارد کالا و خدمات به تسهیل تجارت بین ‌المللی کمک کرده و موانع تجاری را کاهش می‌دهند.

و البته با استفاده از شناسه کالا و خدمات می‌توان آمار و اطلاعات دقیق‌ تری از تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات جمع‌آوری کرد.

با وجود مزایای بسیاری که تعریف شناسه کالا و خدمات برای کسب ‌و کارها و سازمان‌ های مالیاتی به همراه دارد، این سیستم نیز همچون هر سیستم دیگری با چالش ‌ها و معایبی روبرو است.

بررسی و اجرای این سیستم به ویژه برای کسب ‌و کارهای کوچک و متوسط می‌تواند پیچیده و زمان ‌بر باشد.  همچنین اطمینان از دقت و صحت داده ‌های وارد شده به سیستم یک چالش بزرگ است. هرگونه خطا در وارد کردن اطلاعات می‌تواند منجر به مشکلات جدی در محاسبات مالیاتی و تصمیم ‌گیری‌ها شود.